Tuaiwi kore nui Wai Māori

Haere ki tētahi awa, ki tētahi roto, ki tētahi hārotoroto ki te ako i ngā momo ngārara noho rō wai rānei, e rērere ana i runga wai rānei o reira arā, ko nga Tuaiwi kore wai māori.

He aha te Tuaiwi kore wai māori?

He ngārara moroiti te Tuaiwi kore wai māori ka nōhia ngā awa, ngā roto me ngā hārotoroto. He mea kitea ai e te karu (ehara i te mea mōkitokito), kāore ōna kōiwi engari he angawaho kē ōna.

He aha e whai take nui ai ngā Tuaiwi kore?

Ka kai ngā Tuaiwi kore i ngā para me ngā pūkohu ngaruru kia mā ai ngā awa. He kai ngā Tuaiwi kore mā ngā ika me ngā manu pēnei i te Whio. Ki te kore ngā Tuaiwi kore, ka raru te raupapa kame. Ka kore ngā ika iti, ngā ika nui me nga manu.

Ka rapua ngā Tuaiwi kore wai māori e ngā mātanga pūtaiao i te whakamātautautanga i te oranga rānei, i te matenga rānei o te wai i ngā awa, i ngā roto me ngā hārotoroto. Inā hoki te take nui o ngā Tuaiwi kore, he tohu i taua oranga, i taua matenga rānei!

Ka huri te maha o ngā Tuaiwi kore wai māori hei pēpepe, pēnei me te Kapowai, te Piriwai me te Waeroa! Ko ngā Tuaiwi kore ngā torongū, ngā pūhouhou pēpepe ka noho ki rō wai. Ka hia tau te noho ki rō wa a ētahi, kātahi ka huri hei pēpepe, ā, ruarua noa iho ngā rangi e ora ana, ka mate.

Mahia ngā ngohe o raro nei hei rapu Tuaiwi kore. Ka hurihia ki tēhea pēpepe? Ka pēhea te ora o te wai? Kia ngahau tonu!

Me pēwhea e tautoko i ngā Tuaiwi kore?

Me mā, me mātao ngā awa. Mā te whakatō rakau i ngā tahataha awa me te taiapatanga kia kore e uru atu ngā kararehe pāmu. Me kaua hoki e tuku noa te paru ki ngā whakaawa e rere atu ana ki ngā awa me ngā moana.

Ka kitea Whio?    He ngutu repe tawau to te Whio hei rapu Tuaiwi kore i raro kōhatuhatu. Ka noho nga Whio ki ngā awa mā anake kikī ana i ngā Tuaiwi kore.

Ngohe - Rapua Tuaiwi kore

He awa mā, kōhatuhatu nei e tata ana ki a koe? Me āta hurihuri ngā kōhatu, kia hao mai nga Tuaiwi kore. He aha tāu e kitea ana? Ka mātai ana i ngā Tuaiwi kore, puritia ki roto i nga wai o taua awa tonu, ā, kia marumaru anō hoki te wāhi e puritia ana kei mate. Whakamahia tētahi paepae mā kia māmā ake te kitenga atu, ā, kaua hoki e kaha whakapā atu. Inā he take kia neke ki ipu kē, whakamahia tētahi paraihe peita hei kohi.

Ka kitea Tuaiwi kore i ngā repo, i ngā whakaawa, i ngā hārotororto me ngā hōpua wai tonu! Whakatauritea ngā momo Tuaiwi kore o ngā puna wai rerekē. He Tuaiwi kore kē pea ngā mea awa kōhatuhatu mā i ērā o ngā hārotoroto. 

Ngohe: Akona ngā huringa mataora

Kia tautuhia ngā Tuaiwi kore, whakamahia ngā rauemi Aratohu Tautuhi kia mōhio ai inā ka huri hei pēpepe. Pawhiria i konei hei ta i te pdf.

Tāngia ēnei aratohu tautuhi kei roto i Te Reo Māori hei heri māu - Hïti Tautuhi Tuaiwi kore


Nā Akuira Walker (Rangiwewehi, Rangitihi, Tūwharetoa, Maniapoto) i whakamāori. Nā Waikato Regional Council te pūtea tautoko.

(He mea kohikohinga ētahi kupu i nga puna reo kē o te motu)

Nā Akuira Walker (Rangiwewehi, Rangitihi, Tūwharetoa, Maniapoto) i whakamāori. Nā Waikato Regional Council te pūtea tautoko. (He mea kohikohinga ētahi kupu i nga puna reo kē o te motu).

 

Tuaiwi kore nui Wai Māori: Pawhiria i konei hei ta i te pdf.

Previous
Previous

Learn about Whio

Next
Next

Kāri Rākau Māori